STL is het door de sociale partners aangewezen orgaan om werkgevers te ondersteunen bij de ontwikkeling van goed leiderschap. Daarom is STL ook een belangrijke partij in het onderzoek van de Radboud Universiteit, Open Universiteit en EMMA dat erop gericht is om meer te weten te komen over hoe goed leiderschap ontwikkeld kan worden om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers in de sector te bevorderen.

Ontwikkelingen in de sector en duurzame inzetbaarheid
Duurzame inzetbaarheid betekent dat werknemers gedurende hun gehele werkzame leven goede werkresultaten kunnen leveren en ontwikkelingskansen krijgen. Hiermee kunnen ze door hun werk een waardevolle bijdrage leveren, nu en in de toekomst, terwijl hun gezondheid en geluk ook gewaarborgd blijven. Dit vereist enerzijds een gunstige werkomgeving waarin deze ontwikkeling mogelijk is en anderzijds ook de houding en motivatie om deze kansen te benutten. De toenemende robotisering en automatisering vereisen een hoog aanpassingsvermogen van vrachtwagenchauffeurs om te kunnen omgaan met de veranderende functie-eisen en werkcontext, en om hun duurzame inzetbaarheid te bewaken.

Momenteel voelt echter slechts een klein deel van de vrachtwagenchauffeurs zich klaar voor de toekomst. Bovendien blijkt uit rapporten van STL dat slechts 17.2 procent van de ondervraagde vrachtwagenchauffeurs (n = 10.004) aangeeft dat ze voldoende mogelijkheden hebben om tijdens het werk te leren, terwijl slechts 31.8 procent tevreden is over de ontwikkelingsmogelijkheden die hun werkgever hen biedt.

Leidinggeven aan duurzame inzetbaarheid

Leiderschap is een kritische factor die de duurzame inzetbaarheid en het blijven leren van medewerkers in het wegvervoer mogelijk maakt. Leiderschap heeft een grote invloed op het leren en de prestaties van werknemers, blijkt uit onderzoek. Leidinggevenden zijn immers degenen die vaak verantwoordelijk zijn voor goede HR-praktijken gericht op de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers, zoals het functioneringsgesprek, opleidingsmogelijkheden en een gezonde werkomgeving.

In de transportsector moeten leidinggevenden daarnaast ook omgaan met geografische spreiding, omdat chauffeurs het grootste deel van hun werktijd onderweg zijn. Dit houdt in dat leidinggevenden steeds vaker virtuele leiderschapspraktijken en alternatieve informatietechnologieën moeten gebruiken om te kunnen sturen en begeleiden. Voor praktijkopgeleide werknemers zijn bekwame leidinggevenden van groot belang voor het stimuleren van hun leergedrag. Bovendien betoogt STL dat veel chauffeurs niet weten wie hun leidinggevende is, en slechts 33 procent van de chauffeurs geeft aan jaarlijks een functioneringsgesprek met hun leidinggevende te hebben. Veel organisaties in de transport- en logistieke sector beschikken ook niet over geformaliseerde structuren die helpen hun leidinggevenden te ontwikkelen. Daarom (b)lijkt er genoeg ruimte voor ontwikkeling en aandacht op dit vlak.

Leergemeenschappen
Wij denken dat bedrijven gebruik kunnen maken van deelname aan leergemeenschappen (Learning Communities) om hun leidinggevenden efficiënt op te leiden. Dergelijke leergemeenschappen kunnen een drijvende kracht zijn in de ontwikkeling van zowel leidinggevenden als hun medewerkers op het terrein van het bewaken en het bevorderen van de duurzame inzetbaarheid. Samen met STL organiseren Radboud Universiteit, de Open Universiteit en EMMA vanaf januari 2024 zes bijeenkomsten waar we samen met leidinggevenden invulling gaan geven aan de leergemeenschappen. Een van de leidinggevenden die zich heeft opgegeven voor de leergemeenschap vertelt waarom hij graag deelneemt: 'Ik heb me aangemeld voor deze leergemeenschap, omdat ik graag met andere leidinggevenden kennis en ervaring wil delen om nog beter leiding te kunnen geven aan mijn chauffeurs. Wij willen er alles aan doen om onze chauffeurs gezond, gemotiveerd en productief aan het werk te houden. En ik ervaar dat het lastig is om hier goede sturing aan te geven, dus als andere deelnemers hier goede tips over hebben dan helpt mij dat weer verder. En tot slot wil ik mij ook verder ontwikkelen als leidinggevende en dat is voor mij belangrijk en met zo’n leergemeenschap geeft mij dat weer handvaten voor mijn persoonlijke ontwikkeling.'

Deelnemers aan de leergemeenschappen delen ervaringen met elkaar uit over hoe het is om leiding te geven aan chauffeurs als het gaat om duurzame inzetbaarheid. Ze lossen met elkaar dagelijkse problemen op en geven elkaar feedback hierop. Het gaat om zes fysieke bijeenkomsten waarvan de eerste start eind januari 2024. De bijeenkomsten worden gefaciliteerd door een externe moderator en daarnaast zal EMMA onder andere zorgen voor het houden van interviews met de deelnemers van de leergemeenschappen, maar ook met de chauffeurs van de deelnemers. Deze interviews vinden vooraf aan de eerste bijeenkomst plaats, maar ook tussentijds en na afloop. Om deze wijze verzamelen op meerdere momenten informatie over de vorderingen die de leidinggevenden maken tijdens de bijeenkomsten. Maar ook wat het effect is van een leergemeenschap op deze vorderingen en wat kunnen we daarvan leren. Het idee is dat de sector na deze zes bijeenkomsten verder gaat met het organiseren van deze leergemeenschappen als een tool om het geven van leiding aan duurzame inzetbaar te bevorderen.