‘Nee hè’, zegt mijn moeder. ‘Helemaal naar Zuid-Afrika. Maak jij je geen zorgen over de klimaatverandering? En wat voor boodschap geef je je zoon zo mee?’ Mijn man en ik hebben voor ons drieën tickets naar Johannesburg geboekt voor de meivakantie. Maar, zo verdedig ik me, we vliegen maar één per jaar.

Je kunt geen krant of webpagina meer openen of je leest over klimaatverandering. Duurzaam leven is het devies. Wat houdt duurzaam leven nu precies in? Inmiddels is duurzaamheid een containerbegrip geworden. Er valt inmiddels van alles onder, van milieubewust en klimaatneutraal tot maatschappelijk verantwoord leven en je ecologische voetafdruk verkleinen. In wezen komt het erop neer dat in een duurzame wereld mens, milieu en economie met elkaar in evenwicht zijn.

Bewust van denkpatronen

Iedereen kan op zijn eigen manier bijdragen. Korter douchen, vaker de fiets in plaats van de auto, minder vaak vlees eten, afval scheiden. We weten best wat we kunnen doen om duurzamer te leven. Het probleem zit hem in dat we het wel weten, maar dat we het niet dóen. Daar zijn verschillende redenen voor. Er zijn mensen die klimaatverandering ontkennen. Mensen die de toestand van de aarde te rooskleurig inschatten. En mensen voor wie het probleem zo groot is dat het ze lamslaat of menen dat wat ze doen een druppel op de gloeiende plaat is. Het belangrijkst is je bewust te zijn van je denkpatronen. Alleen bewustwording kan leiden tot ander gedrag. 

Als ik het hele jaar duurzaam leef, mag ik toch wel een keer naar Zuid-Afrika vliegen?

Angst

Als ik het hele jaar duurzaam leef, mag ik toch wel een keer naar Zuid-Afrika vliegen? Ik vind eigenlijk dat ik het verdien. Ik werk toch hard en ik doe toch al heel groen? Omdat ik al vrij bewust leef, aan recycling doe, tweedehands kleding koop en zonnepanelen op het dak heb, geef ik mijzelf toestemming om op een ander vlak vervuilend te zijn. In de sociale psychologie heet dat self-licensing: mijn eigen gedrag, dat ik eigenlijk afkeur, goed praten. Voor mijzelf weet ik wel waarom ik dat doe. Angst om mijn luxeleven op te geven. Want wordt het leven zonder luxe niet heel erg saai? 

Alle mogelijke gevolgen

Misschien wel. Maar kan ik er aan de andere kant mee leven dat mijn luxe gedrag ten koste gaat van onze aarde? Mijn zoon zal later misschien nooit naar mooie bestemmingen vliegen. Terwijl hij zal moeten kampen met alle mogelijke gevolgen. Een stijgende zeespiegel, aanhoudende droogte in de warme gebieden, een massale stroom vluchtelingen op de vlucht voor honger en oorlog. 
Want natuurlijk heeft mijn moeder gelijk. Voor 3 personen een retourvlucht naar Johannesburg is goed voor 4,36 ton CO2-uitstoot. Volgens de website GreenSeat kunnen daarmee 4,53 huishoudens in India, Cambodja of Oeganda een jaar lang worden voorzien van duurzame energie. 

En de thermostaat staat op 14 graden. Als ze het echt koud heeft, tikt ze hem op naar 15. Of ze gaat vroeg naar bed.

Radicaal anders

Eerlijk gezegd denk ik dat we niet ver genoeg kunnen gaan. Zoals vriendin Sonia. Natúúrlijk scheidt ze afval en heeft ze haar huis goed geïsoleerd. De tv en de vaatwasser heeft ze al jaren geleden weggedaan en nu ook nog de auto. En de thermostaat staat op 14 graden. Als ze het echt koud heeft, tikt ze hem op naar 15. Of ze gaat vroeg naar bed. ‘Lekker warm onder de dekens,’ appt ze me, ‘én het scheelt weer wat energie voor licht.’

We zullen met zijn allen radicaal anders moeten gaan leven, willen we de aarde behouden en de klimaatverandering stoppen. Zijn al die orkanen, aardbevingen, hittegolven en onze te warme, natte winters niet een grote wake-up call? 

De bewustwording vraagt dat ik mijn eigen verantwoordelijkheid neem. Daarom doe ik mee aan de Duurzaamheidschallenge 2018 van EMMA. Mijn bijdrage is dat ik 40 dagen lang geen vlees eet. Het is een begin. Misschien komt er een dag dat ik uit principe niet meer vlieg. 

Gemaakt door
Foto van Marianne Lourens. Marianne is een witte vrouw met halflang rood haar en blauwe ogen. Ze heeft blauwgrijze blouse aan en een zwarte colbert.

Marianne Lourens

gedreven (eind)redacteur - punctuele projectleider - mensgericht
Zorg en Sociaal domein