In de afgelopen 60 jaar hebben 33 vrouwelijke ministers het beleid in Nederland medebepaald. Monique Leyenaar (Hoogleraar Vergelijkende Politicologie, Radboud Universiteit Nijmegen) deed onderzoek naar het levensverhaal en de bewogen carrière van deze vrouwelijke ministers. Hoewel in Nederland het aandeel van vrouwen in de Tweede Kamer niet slecht is in vergelijking met omringende landen, loopt het aantal vrouwen in de gemeenteraden nog steeds achter. EMMA vroeg haar daarom wat we kunnen leren van de ervaringen van de vrouwelijke ministers in het kader van de opkomende gemeenteraadsverkiezingen.

‘Ja, het aantal vrouwen in de gemeenteraden blijft inderdaad achter bij de aantallen van de Tweede Kamer’, begint Leyenaar. In 1990 was 21 procent van de gemeenteraad vrouw en dat is nu 27 procent. ‘In al die jaren is er nauwelijks vooruitgang, dus dat blijft een punt. Onderzoek laat zien hoe dat komt. Een belangrijke factor is dat er relatief veel vrouwen stoppen na één termijn, soms uit teleurstelling, omdat ze zo weinig hebben kunnen bereiken. Ook zien we dat lokale lijsten die ruim een kwart van de zetels innemen, relatief minder vrouwen afvaardigen dan de nationale partijen actief op lokaal niveau.’

Een enorme drive

Wat hebben die vrouwen dan die tóch een politieke carrière doorzetten, zoals de ministers? ‘Een enorme drive’, noemt Monique, ‘dat is duidelijk. De vrouwen die het zo ver schoppen als minister hebben vaak een lange carrière achter de rug, veelal in een partij. De meerderheid heeft in de Kamer gezeten en tien zijn ook eerder staatssecretaris geweest.’ Dan moet je het politieke spel natuurlijk ook wel echt leuk vinden en iets willen bijdragen aan de samenleving.

'Ambieer je het ministerschap? Gok er niet te veel op.'

Portret van Monique Leyenaar

In the picture

Om dan nog eens geselecteerd te worden voor een ministerpost is bijna een kansspel volgens Monique. ‘Tijdens mijn lezingen zeg ik vaak tegen vrouwen die het ministerschap eventueel zouden ambiëren: “gok er niet te veel op”. Het is een samenspel van factoren en alles moet op zijn plaats vallen. Wat speelt is dat jouw partij regeringspartij moet worden, jouw beleidsterrein moet aan de orde zijn, etc. Voor het ministerschap is het vooral belangrijk dat je in the picture bent wanneer het selectieproces van start gaat.’ De onderhandelaars kijken voor de selectie vooral naar degenen die het dichtst om hen heen staan en je moet zorgen dat jij daarbij hoort.

Hoe zet je jezelf in de schijnwerpers?

Om op te vallen is het daarom van belang om onder de aandacht te komen. Monique noemt als voorbeeld Mona Keijzer, die als een relatief onbekende meedeed aan de verkiezingen om het leiderschap van de CDA. ‘Nu wordt zij genoemd als mogelijke minister of staatssecretaris; zij heeft zichzelf zo goed in de schijnwerpers gezet.’ Maar het voornaamste advies volgens Monique: ‘als je nog ambitie hebt om minister te worden, hou die dan vooral vast, het kan lang duren’.

Heb jij nog vragen voor Monique Leyenaar of wil je graag meedenken over de positie van vrouwen in de politiek? Kom naar onze bijeenkomst BIJ EMMA; 60 jaar vrouwelijke ministers; van ‘excuustruus’ naar ‘IJzeren Lady’, 12 september om 19.30 uur, Wijnhaven 88. Meld je hier aan.