Zou jij nog een dieselauto kopen? Een paar jaar geleden was dat een rekenvraag: reed je genoeg kilometers, dan was het financieel gunstiger en was je wel gek als je geen diesel reed. Maar na het sjoemelschandaal is het gesprek veranderd: hoe vies is die dieselmotor eigenlijk? En hoe verantwoord is dat nog? De crisis bij Volkswagen heeft het imago van de uitlaatauto gekanteld. Diesels zijn fout.

Voor communicatie over klimaatverandering is dit een interessante casus. We zien de publieke opinie in korte tijd verschuiven: de overheid mag (nee, moet) ingrijpen, er worden milieuzones ingesteld, en frauderende fabrikanten moeten over de knie. In twee Duitse steden gaat de dieselauto zelfs volledig in de ban. En burgers accepteren het. Dieselauto's horen bij het verleden; niet de toekomst.

Frames

Het frame van de 'uitlaat-auto' helpt. Gebruik woorden als uitstoot, emissie en verbranding en je ruikt de vieze walmen al. Nog net niet voel je hoe de roetdeeltjes zich in je longen nestelen. Raar eigenlijk, dat we ons jarenlang voor de gek hebben laten houden door de auto-industrie. (Nog zo'n vies frame - "industrie" - je ziet de fabrieken en schoorstenen al voor je). 
Het zijn frames; woorden die beelden oproepen. Je kunt ze voor je zien. Dieselauto's zijn een probleem: dichtbij, concreet en tastbaar. Vergelijk dat eens met het 'klimaatprobleem': dat is ver weg, abstract en onzichtbaar. Dat maakt het zo lastig om mensen voor het klimaat te mobiliseren. Je kunt het 'klimaat' niet voor je zien, je kunt het niet voelen. Dat maakt het makkelijk om weg te wuiven en te negeren. 

Nog net niet voel je hoe de roetdeeltjes zich in je longen nestelen

Publieke opinie

In zekere zin mogen we de frauderende fabrikanten dus bedanken. Met de sjoemeldieselaffaire hebben ze per ongeluk de publieke opinie weggeduwd bij de fossiele brandstoffen. Sinds de fraude aan het licht kwam, moeten consumenten er steeds minder van hebben. De verkopen zakken in, uitlaat-auto's zijn op hun retour.
En da's een knappe prestatie. Vaak duurt het decennia om het wereldbeeld van honderden miljoenen mensen bij te stellen. Je hebt een issue nodig, veel aandacht in de media en het publieke debat, en effectieve frames, verhalen en beelden. De dieselcrisis gaf het klimaatprobleem een gezicht; of beter nog, een geur. 

Wie een auto koopt gaat waarschijnlijk nog steeds rekenen. Maar anders dan een paar jaar geleden, gaat dat niet meer alléén in euro's, maar ook steeds meer in uitstoot. De kracht van een crisis!